Pytanie: Przez wiele lat wychowywaliśmy z mężem wnuczkę , gdyż jej matka po prostu ją porzuciła. Wnuczka zawsze była dobrym , spokojnym dzieckiem nigdy nie sprawiała nam kłopotów. Niestety jakiś czas temu za namową koleżanki zapisała się na portal randkowy. Spodobał jej się jeden starszy od niej mężczyzna. Kilka razy się spotkali – wnuczka zaczęła już planować przyszłość okazało się jednak, że jest on żonaty . Problem w tym że wnuczka ma nie tylko złamane serce ale też zaszła w ciąże. Jesteśmy pogodzeni z sytuacją i wspieramy wnuczkę. Mamy jednak ograniczone środki finansowe (dwie niskie emerytury), a sama wyprawka dla dziecka jest droga. Czy wnuczka może wystąpić z jakimś roszczeniem finansowym do ojca dziecka jeszcze przed urodzeniem dziecka?

Ochrona przed porodem

Tak jak najbardziej wnuczka może nie tylko oczekiwać ale także żądać pomocy finansowej od ojca dziecka. Powyższe wynika z uregulowań zawartych w Kodeksie Rodzinnym i Opiekuńczym, należy się odwołać do art.141§ 1 kro który stanowi ,że ojciec niebędący mężem matki( tak jak w przypadku córki ) obowiązany jest przyczynić się w rozmiarze odpowiadającym okolicznościom do pokrycia wydatków związanych z ciążą i porodem oraz kosztów trzymiesięcznego utrzymania matki w okresie porodu. Z ważnych powodów matka może żądać udziału ojca w kosztach swego utrzymania przez czas dłuższy niż trzy miesiące. Jeżeli wskutek ciąży lub porodu matka poniosła inne konieczne wydatki albo szczególne straty majątkowe, może ona żądać, ażeby ojciec pokrył odpowiednią część tych wydatków lub strat. Roszczenia powyższe przysługują matce także w wypadku, gdy dziecko urodziło się nieżywe.

Przy czym warto pamiętać, że roszczenia matki przedawniają się z upływem lat trzech od dnia porodu.

W tym miejscu warto odnotować wciąż aktualny wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 września 1978 r., II CR 418/78, w którym sąd stwierdził , że przedłużenie obowiązku utrzymania matki stanowi dalszą ochronę praw dziecka. Zabezpieczenie utrzymania matce ma, w swej istocie, na celu zapewnienie dziecku niezbędnej opieki w sytuacji szczególnej, w której, w okolicznościach konkretnej sprawy, jest to możliwe tylko przez matkę, która w okresie zaprzestania w związku z tym pracy zarobkowej nie ma środków do zapewnienia sobie niezbędnego utrzymania.

Powyższe uregulowania przepisy materialne mają swój odpowiednik w przepisach proceduralnych i jak stanowi art. 754 kpc  sąd może jeszcze przed urodzeniem się dziecka zabezpieczyć przyszłe roszczenia alimentacyjne związane z ustaleniem ojcostwa, o których mowa w art. 141 i art. 142 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, przez zobowiązanie obowiązanego do wyłożenia odpowiedniej sumy na koszty utrzymania matki przez trzy miesiące w okresie porodu oraz na utrzymanie dziecka przez pierwsze trzy miesiące po urodzeniu. W sprawach tych termin do wytoczenia powództwa wynosi trzy miesiące od dnia urodzenia się dziecka. Postanowienie sąd wydaje po przeprowadzeniu rozprawy.